Üretiminde yüksek teknoloji oranının düşüklüğüyle bilinen Doğu Akdeniz, bu açığını yeni yatırımlar ve kurulan ar-ge merkezleriyle kapatma arayışına girdi. Adana, Mersin, Hatay, Osmaniye ve Kahramanmaraş’ın oluşturduğu Doğu Akdeniz Bölgesi’nde yer alan 41 ar-ge merkezi, yüzlerce proje üzerinde çalışmalarını sürdürüyor. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın geçtiğimiz günlerde açıkladığı ‘Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı’ndaki teşviklerle sayısının artması beklenen ar-ge merkezlerinde Türkiye’nin ithal ettiği ürünlerin üretilmesine yönelik projelerin artacağı belirtiliyor. Teknoloji seviyesi yüksek veya yoğun dış ticaret açığı verilen 919 ürünü yerli imkân ve kabiliyetlerle üretecek yatırımların destekleneceği programın 2021 yılı çağrı planı da paylaşıldı. Paylaşımında, infografikle program kapsamında çıkılacak çağrıların detaylarını aktaran Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, “Teknoloji seviyesi yüksek veya yoğun dış ticaret açığı verdiğimiz 919 ürünü, yerli imkân ve kabiliyetlerle üretecek yatırımları, ‘Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı’ kapsamında destekliyoruz” ifadelerini kullandı. İnfografiğe göre, kimya, bilgisayar-elektronik ve optik, makine, eczacılık, elektrikli teçhizat, ulaşım araçları, tıbbi cihaz veya bu 7 alanda sektörün gelişimi için kritik önemi olan diğer sektörlerden seçilen 919 ürün ve yenilikçi alan belirlendi. Doğu Akdeniz’in üretim yapısı ve potansiyeliyle örtüşen alanlarda mevcut ar-ge merkezlerinin ve yeni kurulacak olanların projelerini hayata geçirmeleri bekleniyor. Ürünler seçilirken, cari açığa katkı ve ihracat potansiyeli, ürün karmaşıklık ve yoğunlaşma endeksleri, yatırım başına katma değer, ürün ileri-geri bağlantıları gibi temel kriterler dikkate alındı. Bu kapsamdaki yatırımlara, yatırım yeri tahsisi, enerji ve sermaye desteği, KDV istisnası, nitelikli personel desteği ve vergi indiriminin de aralarında bulunduğu çeşitli destekler sağlanacak. Program kapsamında 2021’de 4 çağrıya çıkılması planlandı. Ulaşım araçları, elektronik, elektrikli teçhizat ve makine sektörlerinde yatırımlara ilişkin mart-nisan döneminde ‘Mobilite Çağrısı’ açılacak. Mayıs-haziran döneminde çıkılacak ‘Sağlık-Kimya Ürünleri Çağrısı’ ile eczacılık, tıbbi cihaz ve kimya sektöründeki öncelikli ürünlere yönelik yatırımlar desteklenecek. Program çerçevesinde ‘Dijital Dönüşüm’ çağrısına temmuz-ağustos döneminde, ‘Üretimde Yapısal Dönüşüm’ çağrısına da eylül-ekim döneminde çıkılacak. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ar-Ge Teşvikleri Genel Müdürlüğü’nün verilerine göre Türkiye genelinde ar-ge merkezi sayısı 1244’e yükseldi. Bu merkezlerde görev alan 67 bini aşan personelin bin 122’si doktora ve üstü, 12 bin 275’i yüksek lisans eğitimine sahip. Bu merkezlerde tamamlanan ve üzerinde çalışılan proje sayısı da 54 bini geçmiş durumda. 17 binin üzerinde patent başvurusunun geldiği ar-ge Merkezlerinde bugüne kadar 7 bin 58 patent tescil edildi. Ar-ge merkezlerinin sektörel dağılımında liderlik 174 merkezle makine ve teçhizat imalatına ait. Bunu sırasıyla 127 ile otomotiv yan sanayii ve 113 ile yazılım takip ediyor. 45 farklı sektörde gruplandırılan ar-ge merkezlerinde cam ve cam ürünleri, deri teknolojileri, hayvancılık, sıvılaştırılmış likit petrol gazı ve orman ürünleri sadece birer merkezle son sıralarda yer aldı. İllere göre ar-ge merkezleri sayısına bakıldığında 423 merkezle İstanbul ilk sırada yer alırken, lideri 130 merkezle Bursa ve 126 merkezle Kocaeli takip etti. Savunma sanayiiyle adını duyuran Ankara 124 merkezle 4’üncü sırada yer alırken, Doğu Akdeniz’in merkezindeki 14’üncü sıradaki Adana’yı yine 12’şer ar-ge merkezleri bulunan Mersin ve Kahramanmaraş takip ediyor. 30 ilde henüz hiç ar-ge merkezi kurulamazken, 11 kent de listede sadece birer merkezle yer bulabildi. Adana, Mersin, Hatay, Osmaniye ve Kahramanmaraş’ın oluşturduğu Doğu Akdeniz Bölgesi’nde toplam 41 ar-ge merkezi faaliyet gösteriyor. İllere göre dağılımda Adana, Mersin’in ve Kahramanmaraş’ın 12’şer ar-ge merkezi bulunuyor. Osmaniye 3, Hatay da 2 ar-ge merkezleriyle Doğu Akdeniz’in ar-ge’ci şehirleri arasında yer alıyor. Doğu Akdeniz’in ar-ge merkezleri sektörel dağılımında 12 merkezle liderlik tekstile ait. Bunu sırasıyla gıda (5), demir ve demir dışı metaller (4), makine ve teçhizat (4), imalat sanayii (3) ve tarım (3) izliyor. Otomotiv ve enerji sektörlerinde 2’şer ar-ge merkezi bulunan Doğu Akdeniz’de elektronik, kimya, otomotiv yan sanayii, kâğıt ve kâğıt ürünleri, çimento ve çimento ürünleri, bilgisayar ve iletişim, inşaat, kozmetik ve temizlik ürünleri sektörlerinde birer merkez bulunuyor.